Online medij, odnosno samostalno elektronsko izdanje koje predstavlja uređivački oblikovanu Internet stranicu ili Internet portal, jeste jedno od sredstava javnog informisanja koje rečima, slikom, odnosno zvukom prenosi urednički oblikovane informacije, ideje i mišljenja i druge sadržaje namenjene javnoj distribuciji i neodređenom broju korisnika. Ovaj vodič za osnivanje online medija u Srbiji predstavlja pregled osnovnih koraka i ulaganja u procesu registracije medijskog subjekta.

U Srbiji se pod online medijima podrazumevaju oni mediji koji su registrovani u Registru medija. Dakle, razni blogovi, forumi i druge online platforme, koje nisu u Registru medija ne smatraju se sredstvima javnog obaveštavanja. Prema podacima Share fondacije u Srbiji postoji 1028 online medija. To su internet stranice čija je prevashodna svrha informisanje građana i one su ujedno registrovane u Registru medija kao internet mediji.

Kako osnovati online medij u Srbiji?

Osnivanje, odnosno registracija online medija je odavno postalo jednostavno i relativno jeftino, jer je isto takvo i kreiranje sajtova, kada se sa minimalnim finansijskim i drugim materijalnim ulaganjima i osnovnim nivoom digitalnih veština vrlo lako i brzo može izraditi sajt. Da bi sajt postao online medij, potrebno je načiniti nekoliko dodatnih koraka.

KORAK 1 – Odrediti misiju, cilj i uređivačku politiku

Svaki novi projekat počinje sa kreiranjem plana i strategije, pa tako i osnivanje online medija. Početna strategija može da bude skromnija i jednostavnija, ali svakako treba da sadrži osnovne delove, i to viziju, misiju i cilj osnivanja online medija, SWOT analizu, SMART ciljeve, spisak postojećih i potrebnih resursa, spisak postojećih i potencijalnih saradnika, partnera, donatora, sponzora, oglašivača i sl., budžet, kao i jasan plan aktivnosti koje su vremenski ograničeni sa jasnim rezultatima i indikatorima.

Svaki medij, pa tako i online medij, treba da ima i svoju uređivačku koncepciju / politiku, tako da  sastavni deo prvih koraka pri osnivanju online medija treba da bude i izrada uređivačke koncepcije, koja će sadržati relevantne informacije o ciljnoj publici, backgroundu medija ili ideje osnivanja medija, spisak i opis tema kojima će se medij baviti, spisak medijskih formata i novinarksih žanrova, saradnika, i sl.

---

Pročitajte i koja su Pravila online pisanja za novinare i blogere (koje ponekad treba i prekršiti).

---

KORAK 2 – Odrediti naziv online medija

O nazivu online medija svakako treba razmišljati unapred, pre nego što izradite sajt koji planirate da registrujete kao online medij, jer je najbolje da naziv medija bude i naziv domena sajta, na kom je sredstvo informisanja registrovano i predstavljeno. Pri odabiru naziva treba razmišljati o originalnom nazivu, koji još nije iskorišćen kao naziv medija.

KORAK 3 – Registracija online medija

Kada smo pripremili i razradili osnovnu ideju o online mediju, njegovom cilju, temama, sadržaju i sl. i odredili naziv, pristupamo izradi dokumenata potrebnih za registraciju online medija u Registar medija Agencije za privredne registre. APR ima detaljno uputstvo za registraciju medija koje možete pronaći na sajtu Agencije.

Da bi ste sajt ili online platformu registrovali kao medij u APR-u, morate imati osnivača, to jest ovlašćenog, odnosno zakonskog predstavnika, koji može biti organizacija civilnog društva, firma ili preduzetnik. Ovlašćeni predstavnik – osnivač priprema i predaje dokumenta potrebne za registraciju online medija u APR-u.

Koji dokumenti su potrebni za osnivanje online medija?

Za registraciju online medija potrebi su ovi dokumenti:

• registraciona prijava koju možete skinuti na sajtu APR-a,
• odluka izdavača o osnivanju medija,
• odluka izdavača o  jeziku izdanja, odnosno o jeziku pružanja medijske usluge, koja može da bude u ovom obliku,
• odluka o odgovornom uredniku,
• dokaz o identitetu odgovornog urednika medija (za domaće fizičko lice – overena fotokopija lične karte,  za strano fizičko lice – overena fotokopija pasoša, odnosno overena fotokopija lične karte ako je izdata stranom fizičkom licu);
• dokument  koji sadrži sledeće podatke o licima iz člana 39. stav 1. tačka 8) Zakona o javnom informisanju i medijima:
  
  • poslovno ime, odnosno naziv, sedište i matični, odnosno registarski broj  za pravno lice;
  • lično ime i JMBG domaćeg fizičkog lica ili broj pasoša i naziv države koja je izdala pasoš stranog fizičkog lica;
  • pojedinačno procentualno učešće u osnivačkom kapitalu medija, za čiju tačnost i potpunost, svojim potpisom odgovara fizičko lice izdavač medija, odnosno odgovorno lice u pravnom licu izdavaču medija (akt se dostavlja samo ukoliko je izdavač medija društvo kapitala u smislu Zakona o privrednim društvima);
• potvrda iz baze Registra nacionalnog Internet domena Srbije – RNIDS o internet adresi elektronskog izdanja,
• dokaz o uplaćenoj naknadi za vođenje postupka registracije, koja sada iznosi 2.800,00 dinara.

Sva dokumentacija se podnosi u originalu ili overenoj fotokopiji i to poštom ili lično u Agenciji za privredne registre. APR u roku od 5 radnih dana odlučuje o registraciji, odnosno obaveštava subjekat da li je registracija prihvaćena. Ukoliko registracija nije prihvaćena, u dopisu APR je jasno naznačeno koje delove treba ispraviti ili koje dokumente treba proslediti.

Početna ulaganja za osnivanje online medija

Ulaganja pri osnivanju online medija nisu zahtevna. Ovo su potrebna početna finansijska sredstva, uz pretpostavku da nemate izrađen sajt:

• Hosting: već od 1.800,00 RSD/godišnje – pogledajte više
• Domen: već od 1.000,00 RSD/godišnje
• WP tema: free ili već od oko 50 dolara / oko 5.000,00 RSD
• Izrada najjednostavnijeg sajta: već od 150 EUR / 18.000,00 RSD
• Registracija medija – naknada APR-a: 2.800,00 RSD
• Overa dokumenata (fotokopija lične karte, fotokopija dokaza o vlasništvu domena i sl.): 320,00 po jednom papiru dokumenta – 960,00 RSD

UKUPNO: 29,560 RSD

Ovaj iznos može biti manji, ukoliko odaberete besplatnu wordpress temu i napravite sajt sami ili uz pomoć prijatelja, koji neće tražiti nadoknadu za to. Za početak je to sasvim dovoljno a sa razvojem medija i biznis projekta, možete ulaganja usmeriti upravo na tehnički razvoj sajta.

PLUS TROŠKOVI: U ove troškove ubrajamo takozvane skrivene troškove: moguća overa dodatnih dokumenata kod notara (napr. statuta udurženja, ukoliko je udruženje osnivač), putni troškovi do kancelarije APR-a, troškovi telefoniranja/komunikacije, troškovi štampanja dokumenata, vreme i rad utrošeno na pripremu i izradu dokumenata i sl.

Benefiti osnivanja online medija u Srbiji

Sigurno se pitate zašto je dobro registrovati sajt u Registru medija, kada je “običan” blog finansijski manje zahtevan, a osnivanje online mediji, odnosno njegova registracija iziskuje i malo novčanog ulaganja, a i administrativne poslove, kao što je priprema dokumenata i kasnije objavljivanje impresuma i sl..

Prvi i pravi razlog je svakako pravna sigurnost, jer blogovi, društvene mreže i druge digitalne medijske platforme nisu pod režimom medijske regulative, osim ako su registrovane u skladu sa Zakonom o javnom informisanju i medijima.

Benefiti registracije online medija (prema Share fondaciji):

• Zaštita izvora informacija
• Poseban režim krivično-pravne zaštite ličnog integriteta novinara
• Posebni osnovi isključenja krivičnog kažnjavanja
• Pristup informacijama i akreditacije za izveštavanje
• Pristup državnim fondovima – sufinansiranje projekata u oblasti javnog informisanja radi ostvarivanja javnog interesa

Odgovornost za registrovane online medije:

• Obaveza novinarske pažnje – „odgovorno novinarstvo”
• Proširena odgovornost urednika, novinara i izdavača
• Pravila koja se tiču preuzetih informacija
• Obaveza registracije
• Ostala posebna pravila: impresum, oglašavanje, autorska prava itd.

U kontekstu pravnog položaja online medija u Srbiji svakako treba pročitati publikaciju pod nazivom Pravni položaj online medija u Srbiji u izdanju Share fondacije.

---

“Journalism will kill you, but it will keep you alive while you are at it.” (Horace Greeley)

Hajde da se družimo i na društvenim mrežama. Nađite me na Facebooku i Instagramu.